Günümüzün hızlı akan bilgi çağında, etkili okuma ve anlamanın önemi giderek artıyor. Hızlı okuma teknikleri, yalnızca zaman yönetimini kolaylaştırmakla kalmıyor; aynı zamanda okuduğunu anlama ve öğrenme süreçlerini de destekliyor. Sınav koçu ve hızlı okuma uzmanı öğretmen Döndü Polat’ın Kafekültür Yayıncılık ile yaptığı söyleşide, hızlı okuma serüvenine ilgi duyanlar için bu alanda uzmanlaşmış bir kişinin deneyimleri ve önerileri ele alındı.

Hızlı okuma serüveniniz nasıl başladı? Bu alana yönelmenizde etkili olan unsurlar nelerdir?

Hızlı okuma serüvenim bir proje yazacaktım çok belge tarayıp çok okumam gerekiyordu. Bunun kolay bir yolu olup olmadığını araştırırken hızlı okuma ile yolum çakıştı. Öğrendiklerimi uygulamaya başladım. Uygulamaların yararını gördükçe öğrencilerime, çevreme nasıl yarar sağlayabilirim düşüncesi alana yönelmemde etkisi büyük.

Hızlı okuma ile ilgili toplumda bilinen en yaygın yanlış anlayış nedir? Bu yanlışları nasıl düzeltmeliyiz?

Hızlı okuma, metni anlamadan sadece hızlıca göz gezdirmek demektir.

Hızlı okuma doğal değildir; herkes için uygun değildir.

Hızlı okuma sadece sınavlara hazırlananlar için gereklidir.

Hızlı okuma öğrenmek çok zordur.

Anlamak için yavaş okumak gerekir.

Bunlar hızlı okuma ile ilgili genel olarak bilinen yanlışlar bunun yanında okuma ile ilgili bilinen en önemli yanlış ise okuduğumuz metnin herhangi bir araçla takip etmenin yanlış olduğudur.

Nasıl düzeltebiliriz? Sorusuna gelince, öncelikle farkındalık oluşturmamız gerekiyor. Bu alanda iyi örnekler paylaşılıp başarı hikayeleri tanıtılabilir. Ayrıca mutlaka doğru bir eğitim alınmalıdır.

Hızlı okuma, yalnızca okuma hızını artırmak mı yoksa aynı zamanda okuduğunu anlamayı da geliştiren bir teknik mi?

Hızlı okuma teknikleri, iki temel hedefi bir arada gerçekleştirir:

Bunlardan ilki hızı artırmaktır. Göz kaslarını eğiterek ve gereksiz göz hareketlerini azaltarak kelimelere daha hızlı odaklanmayı sağlar. Kelimeleri grup halinde okumayı teşvik eder. Göz ile beyin arasındaki bağı hızlandırır.

İkinci aşaması ise, okuduğunu anlamayı geliştirmek. Hızlı okuma sırasında zihinsel odaklanma artar ve okuyucu, metnin genel yapısını ve ana fikirlerini daha hızlı kavrar. Bu, sadece kelimelerle değil, metnin anlamıyla da bağ kurmayı kolaylaştırır.

İki hedefi de düşündüğümüz de yapılan çalışmalar bireyin dikkat ve odaklanmasına katkı sağlayacaktır.

Zaman yönetimi ve hızlı okuma arasında nasıl bir bağ kuruyorsunuz? Günlük hayatınıza nasıl entegre ettiniz?

Hızlı okuma zamanı daha etkin kullanmamı sağladı. Her şeyin hızla gelişip değiştiği yüzyılımızda zaman en değerli hazine olduğunu düşünüyorum. Böyle bir durumda hızlı okuma bana zaman kazandırıyor. Çünkü okumak istediklerim ya da kendimi geliştirmek istediğim her alanda daha fazla bilgiye daha kısa sürede ulaşabiliyorum.

Ayrıca herhangi bir işi yaparken dikkat ve odaklanmamın yoğun olması da bana zaman kazandırıyor. Günlük hayatıma entegre ederken özellikle yapmam gereken göz egzersizlerini günün farklı saatlerine serperek, planlama yaparak bunu başarabildiğimi düşünüyorum.

Hızlı okuma tekniklerini öğrenmek isteyen bir kişinin karşılaşabileceği en büyük zorluk nedir? Bu zorlukları aşmaları için önerileriniz nelerdir?

Çoğu insan, çocukluktan itibaren kelimeleri tek tek okuma alışkanlığı edinir ve bu alışkanlığı kırmak zor olabilir. Eski alışkanlıklar, hızlı okuma tekniklerine geçişi zorlaştırabilir. Buna alışkanlıkların direnci diyebiliriz.

Bunun dışında hızlı okuma ile ilgili bilinen yanlışlar ciddi bir zorluktur.

Düzenli egzersiz yapmak, motivasyonu sürekli diri tutmak ve en önemlisi sanırım zihinsel yorgunluktur.

Hızlı okuma, sabır ve düzenli çalışma gerektiren bir beceridir. Zorluklar, bilinçli bir yaklaşım ve doğru tekniklerle aşılabilir. Kendinize karşı sabırlı olun ve öğrenme sürecinin bir yolculuk olduğunu unutmayın. Kısacası algınızı değiştirirseniz, hızınızı artırabilir hem de anlamanızı güçlendirebilirsiniz.

Dijital çağda, uzun metinlere odaklanmanın zorlaştığını görüyoruz. Hızlı okuma bu soruna nasıl bir çözüm sunuyor?

Hızlı okuma teknikleri, okuyucunun dikkatini metne yoğunlaştırmasını sağlar. Kelime gruplama, göz sıçramaları ve bağlam odaklı okuma gibi teknikler, dikkat dağınıklığını azaltır. Uzun metinleri daha kısa sürede okuyabileceğiniz için dikkat ve odaklanmanız daha sağlıklı olacaktır.

Bunun için bir metafor kullanacak olursak araç kullanan bir sürücüyü düşünün araç kullanırken odaklanması gereken yoldur. Aracı otuz kilometre hızla kullanırken mi? Yüz yirmi kilometre hızla kullanırken mi? Yola daha çok odaklanırsınız.

Cevabınız sanırım hız artıkça yola odaklanmamız artmaktadır, hızımız arttıkça metne odaklanmamız arttığı gibi harcadığımız süre azalacaktır.

Hızlı okuma becerisi, iş hayatında veya akademik dünyada nasıl bir avantaj sağlıyor? Örnek bir başarı hikâyesi paylaşabilir misiniz?

Öncelikle zamandan tasarruf sağlar. Günlük olarak raporlar, e-postalar ve analizler gibi çok fazla metni okuması gereken profesyoneller için hızlı okuma, büyük bir zaman kazancı sağlar.

Kritik bilgileri hızla tespit etme, karar vericiler, metinlerden anahtar bilgileri hızlıca alarak stratejik düşünme ve karar alma süreçlerinde daha etkin olabilir.

Akademik dünyada, ders kitapları, makaleler ve araştırma raporları gibi yoğun okumalar için fayda sağlayacaktır. Araştırma yaparken kaynakları hızlıca incelemek ve önemli kısımları belirlemek, akademik çalışmalarda büyük bir fark yaratır.

Verimlilik ve odaklanma konusunda da pozitif katkı sağlar. Hızlı okuma teknikleri, yalnızca hız değil, aynı zamanda anlamayı artırarak akademik başarıya doğrudan katkı sağlar.

Başarı öyküsü için daha çok öğrencilerimde görüyorum. Örneğin; dakika da 120 kelime okuyan bir öğrenci ile başladığınızda sınav süresini yetiştirememek, bundan dolayı girdiği stres ve kaygı çalışmamam isteğine dönüşmüştü. Yaptığımız çalışmalar sonunda 750 kelimeye geldiğinde şöyle bir cümle kurdu. “Öğretmenim arkadaşlarım 16. Sorudayken ben 36. Sorudaydım ve yanlış sayım eskiye göre çok azalmıştı.” Bunu öğrenci davranışı olarak incelediğimizde özgüven, kendine inanma, motivasyon ve başarı…

Hızlı okuma teknikleri yaşa veya bireysel yeteneklere göre değişiklik gösteriyor mu? Herkes bu beceriyi öğrenebilir mi?

Hızlı okuma teknikleri, yaş, öğrenme stili, dikkat seviyesi ve bireysel okuma alışkanlıklarına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ancak temel prensipler her yaş grubu için geçerlidir. İlk adım okumayı bilmek. İkinci adım göz kasları ile beyin arasındaki koordinasyonu hızlandırmak. Üçüncü adım anlamak, anlamak için teknikleri kullanmak ve son adım hızlanmak. Tüm bunları yaparken hızlanıyorsunuz.

Yaşa göre fark eden kullandığımız materyaller, kelimeler, okuma metinleridir.

Okumayı bilen herkes bu beceriyi öğrenebilir.

Hızlı okuma eğitimlerinde teknoloji kullanımı ne kadar önemli? Önerdiğiniz uygulamalar veya araçlar var mı?

Günümüzde teknoloji her alanda olduğu gibi hızlı okuma alanında da oldukça etkindir. Ölçüm, analiz, kişileştirilmiş eğitimler, görsel ve işitsel destek, göz egzersizleri gibi birçok alanda teknolojiden yararlanılabilir.

Dijital platformlarda birçok uygulama aynı işlevi görmektedir. İstediklerini kullanabilirler. Sadece şunu unutmamak gerekir. Dijital platformda her ne kadar saydığımız unsurlar kullanılsa da okuma mutlaka bir metin üzerinde yapılmalıdır.


Son olarak, hızlı okumaya başlamak isteyenlere temel düzeyde hangi adımları önerirsiniz? Başlamak için en etkili yöntem nedir?

Hızlı okuma, disiplinli bir şekilde çalışmayı gerektirir ancak doğru bir başlangıçla herkes bu beceriyi geliştirebilir. İlk adımlarda, okuma alışkanlıklarını gözden geçirip doğru teknikleri uygulamak önemlidir.

Mevcut Okuma Hızınızı Ölçün: Dakikada kaç kelime okuduğunuzu öğrenerek başlangıç seviyenizi belirleyin. Nasıl? Bir dakikada bir metni okuyun ve ardından kaç kelime okuduğunuzu hesaplayın.

Hedef belirleyin: kısa ve uzun vadede ulaşmak istediğiniz hedefleri belirleyin.

İç seslendirmeyi ve regresyonu azaltın (Geriye Dönük Okumalar). Bu adımlar ilk olarak çok yarar sağlayacaktır.

Başlamak için en etkili yöntem karar vermektir.